Posts By : Stefanie

Verandering van spijs…

Verandering van spijs doet eten. Het is een oud gezegde maar een waarheid als een koe. Positieve veranderingen in je leven kunnen er voor zorgen dat je het leven weer ‘op wil vreten’.

Maar welke veranderingen dan? Zo kun je natuurlijk letterlijk houden van nieuwe gerechten uitproberen, reizen naar steeds andere steden en landen of steeds nieuwe muziek luisteren. Zo vind ik Madonna een rolmodel wat verandering betreft. Even los wat je van haar muziek en recente cosmetische ingrepen vindt, ze vindt zichzelf wel steeds opnieuw uit en verandert voortdurend van kledingstijl en kapsel.

Van verandering groei je, dat staat vast. Je krijgt nieuwe inzichten en energie als je nieuwe dingen doet, nieuwe mensen leert kennen en nieuwe dingen leert. Want met nieuwe kennis en vrienden kun je ook weer nieuwe dingen toepassen en avonturen beleven. Sommigen zeggen ook wel dat verandering de enige constante is in ons leven, zeker in deze tijd van snelle (technologische) veranderingen om ons heen.

Ik ben gek op nieuwe dingen leren, heb een enorme kennishonger en lees dan ook veel; met name over de nieuwste managementmethodes en alle ins en outs op het gebied van ondernemerschap. Zo was mijn opleiding Corporate Antropologie met veel kennis over inheemse culturen dan ook echt smullen (behalve de gedroogde krekels proeven, maar wel geprobeerd 😉 ). Nu hoef je natuurlijk niet een hele studie te doen of Madonna te worden om dingen in je leven te veranderen of nieuwe dingen te leren.

Een paar tips:

  • Kies een moment om iets nieuws te proberen. Je kunt met het nieuwe jaar beginnen. Zelf heb ik meer met de start van het nieuwe schooljaar, dat is er nooit meer uitgegaan. Maar nu is ook een goed moment. Of morgen.
  • Begin klein: loop eens een rondje door een deel van je woonplaats waar je nog nooit geweest bent. Je zult versteld staan van wat je nog niet wist en vind wellicht inspiratie voor je tuin door eens in de voortuinen te kijken. Lees bij de kapper eens een ander tijdschrift dan anders, bezoek een beurs of knoop een praatje aan met iemand die ook ergens zit te wachten. Je wil niet weten wat ik zo laatst geleerd heb over bomen en bodemvervuiling.
  • Wil je het (daarna) wat groter aanpakken: volg een cursus over een onderwerp wat je interesseert maar waar je je nog niet eerder in verdiept hebt. Of kijk online TEDtalks, tutorials of volg een online programma (zoek eens op MOOC – Massive Open Online Courses, cursussen van universiteiten uit de gehele wereld, vaak gratis te volgen).
  • Pak een nieuwe activiteit op, een nieuwe hobby. Iets waar je misschien niet eerder aan had gedacht. Breien, golfen, fotograferen… Zo ben ik sinds kort begonnen met Core Power yoga; dan leer je in ieder geval ook nieuwe spieren kennen.. Je kunt ook vrijwilligerswerk gaan doen in een rol die nieuw voor je is.
  • Wil je het helemaal groot aanpakken? Dan kun je natuurlijk nadenken over een verhuizing, een carrièreswitch of een opleiding doen die je altijd al wilde doen.

Heb je (nog) geen idee? Dan kun je ook mijn E-book downloaden met 25 vragen die je helpen om te ontdekken wat je echt wilt.

Wie wat bewaart, heeft te veel

Je huis is al maanden niet meer herkenbaar als jouw huis. Overal liggen spullen en je bent van alles kwijt. Het stapelt zich op: tekeningen en speelgoed van de kinderen, werk dat je mee naar huis hebt genomen, tijdschriften en sportspullen. En er groeien ook nieuwe stapels: de verjaardagskaarten die jullie oudste voor haar verjaardag kreeg en de folders die je nog door wilt kijken voor de nieuwe inrichting van de slaapkamer. Je zou wel een hele week alleen in huis door willen brengen om alles nu eens goed uit te mesten en op te ruimen. Maar wanneer heb je daar ooit tijd voor?

Geef jezelf een break

Als je goed om je heen kijkt zie je hoe ongelooflijk veel spullen we hebben – én bewaren. Je weet natuurlijk maar nooit wanneer dat jasje met die enorme schoudervullingen weer in de mode komt; die haarklem bewaar je voor als je haar weer lang is; en dat zo goed als nieuwe blauwe rompertje bewaar je voor als er nog eens een jongetje geboren wordt in je kennissenkring. Het is immers alleen maar een béétje verwassen?
Maar vraag je eens af wat je echt nodig hebt. Mij verbaast het ieder jaar weer hoe weinig ik nodig heb in de vakantie en dat er altijd kleren zijn die ik mee had maar toch niet heb gedragen. Veel spullen betekent sneller rommel, meer onderhoud en minder overzicht.

Hoe beslis je nu wat je dan wel en niet zou kunnen bewaren? Hieronder lees je hoe je daar achter komt:

1. Bewaren

Je kunt de volgende criteria hanteren:

  • Je weet dat je het hebt en gebruikt het
    Dingen die functioneel zijn en waarvan je weet dat je ze hebt, horen bij je inboedel. Maar spullen waarvan je niet eens weet dat je ze hebt en die je ook niet gebruikt (ze liggen op zolder achter een schot in een doos die al vijftien jaar niet open is geweest) kunnen weg.
  • Het is prachtig om naar te kijken
    Een foto, beeld, schilderij waar je niet op uitgekeken raakt: gewoon bewaren
  • Je hebt een emotionele reden om het te houden
    Dingen met een emotionele waarde waar je niet iedere dag naar kijkt en niet wegdoet omdat je eraan gehecht bent, kun je natuurlijk bewaren. Denk aan bijzondere spullen van de kinderen, erfstukken of sieraden met een emotionele waarde. Heb je dozen vol met knutselwerken en tekeningen van je kinderen? Bewaar alleen de mooiste tekeningen en maak foto’s van de andere knutselwerken en tekeningen. Zo ‘bewaar’ je het toch zonder dat het ruimte inneemt.
2. Tijdelijke plek

Twijfel je alsnog of je iets weg wilt doen? Leg het tijdelijk ergens neer waar je het niet ziet en zet in je agenda dat je het over twee maanden weg wilt doen. Weet je niet meer wat er in de zak of doos zit? Doe het dan ongezien weg. Je mist het blijkbaar niet.

3. Wegdoen

Een goede vraag bij het wel of niet wegdoen van spullen is: Is een ander er blijer mee dan ik? Zo ja, dan heb je de volgende opties:

  • Verkopen
    Als iets nog wat op kan brengen, dan kun je het verkopen op Marktplaats of een rommelmarkt. Je kunt ook een doel stellen wat je met het geld wilt doen, zodat jij en je gezin blijer worden van de nieuwe uitgave dan van wat je hebt verkocht. Later weten de kinderen vaak niet meer welke spullen ze hadden, maar ze onthouden wel dat leuke tripje naar de Efteling dat jullie samen hebben gemaakt.
  • Weggeven
    Brengt iets waarschijnlijk weinig op of heb je geen zin om veel tijd te stoppen in het verkopen? Geef het dan weg aan iemand die het goed kan gebruiken. Ken je niemand? Breng het dan naar de Kringloopwinkel of geef het aan een ander goed doel.

Klein beginnen

Het liefst wil je je huis in één keer helemaal georganiseerd hebben. Maar als je gaat wachten tot je tijd hebt om dit helemaal te doen, komt het er zeker niet van. Bovendien vindt (bijna) niemand het leuk om dagen achter elkaar bezig te zijn met opruimen. Begin daarom klein, bijvoorbeeld met een plank van je kast of je keukentafel. Zelf vind ik je portemonnee een leuk voorbeeld. In je portemonnee vind je vaak bonnetjes die weg kunnen maar soms ook een statiegeldbon, een visitekaartje van iemand die een waardevol contact kan zijn of een nog ingewisseld staatslot met een prijs erop. Deze dingen zijn dus geld waard.

Lang leve het internet

Alles wat je op het internet kunt terugvinden, hoef je niet te bewaren. Vraag je af bij tijdschriften, artikelen en boeken: kan ik deze informatie op internet vinden als ik het nodig heb? Is het antwoord ja, dan kan het in principe weg.

TIPS

Hier zijn nog een paar handige tips om meer rust en overzicht te krijgen en te houden:

  1. Om de hoeveelheid spullen – maar ook bijvoorbeeld kleren – in je huis te beperken, kun je kizen voor het ‘iets erbij, iets eruit’-principe. Koop je iets nieuws, doe dan iets anders weg dat je niet meer draagt of gebruikt.
  2. Kijk eens kritisch om je heen. Heb je iets een jaar niet gebruikt of hangt er een kledingstuk al zo lang ongedragen in de kast? Doe het gewoon weg of maak er een ander blij mee.

De hele zomervakantie staan we op de camping en leven dan zo heerlijk eenvoudig. Ik snap niet dat we thuis niet met minder toe kunnen. Gewoon hetzelfde doen met minder spullen.
Esther, creatief ontwerpster en moeder van twee dochters

 

Dit artikel is afkomstig uit het boek Geef jezelf een break, mama.

Sleur of lang leve de rituelen?

Je leven is nog nooit zo overzichtelijk en gestructureerd geweest als sinds je kinderen hebt. De dagen in de week zijn erg voorspelbaar geworden met op tijd opstaan, ontbijten, werken, eten met de kinderen, ze naar bed brengen en dan op de bank tv kijken. Je weet niet of je het nu fijn vindt of een sleur. Waar is de tijd van de spontane acties gebleven? Van groots en meeslepend leven?

Rituelen kunnen enorm waardevol zijn binnen je gezin. Als ouders van een gezin met jonge kinderen zijn jullie vaak al heel erg bewust van het belang ervan: kleine kinderen gedijen er erg goed op. De voorspelbaarheid en de herhaling van bijvoorbeeld het bad- en bedritueel geeft kinderen een gevoel van veiligheid. Uit onderzoek blijkt ook dat kinderen het beter doen op school als er thuis een duidelijke structuur is met vast rituelen. Vaste gewoonten oftewel rituelen leveren je veel op. Niet alleen binnen je gezin, maar ook voor jezelf thuis en in je werk. Het geeft namelijk:

Duidelijkheid

Weten wat je wanneer moet doen geeft veel duidelijkheid. Voor jezelf maar ook voor anderen. Je collega weet wanneer je altijd bepaalde cijfers aanlevert en je kind weet wanneer het naar bed gaat.

Structuur

Als je werkt en leeft volgens een bepaalde structuur dan hoef je minder na te denken over plannen en organiseren. Als je bepaalde dingen altijd op dezelfde dag of tijd doet dan hoef je er de rest van de tijd niet meer over na te denken. Structuur maakt dat je meer gedaan krijgt.

Ruimte

Vaste dingen op een vaste tijd doen geeft ruimte om op andere momenten juist niet te hoeven plannen en ruimte om te genieten van spontane dingen.

Voorspelbaarheid

Mensen zijn en blijven gewoontedieren en houden van voorspelbaarheid. Ze weten wat ze wanneer van je kunnen verwachten en dat geeft rust. Als jij een wekelijkse nieuwsbrief leest met daarin voor jou belangrijke informatie, dan is het fijn als dat altijd op dezelfde dag en hetzelfde moment komt. Dan reken je daarop en pas je jouw planning daarop aan.

Rust, reinheid en regelmaat bestaan niet voor niets en zijn weer in ere hersteld. Hoe ‘eenvoudiger’ je leven, hoe meer ruimte voor spontane digen.

TIPS

1. Herken je eigen rituelen
Misschien ben je je er niet altijd bewust van, maar ongemerkt zijn er meer rituelen in je dag dan je denkt. Loop in gedachten eens een gemiddelde dag door en bedenk welke rituelen je hebt. Zowel in je werk als thuis. Je bewust zijn van deze gewoonten is belangrijk omdat, als je iets verandert, je kinderen er op kunnen reageren. Ze zijn namelijk anders van je gewend.

2. Koester je rituelen
Het lijkt misschien wel eens saai, maar rituelen zorgen voor rust in je gezin en op je werk. Bezuinig er niet op. Hoe moe je zelf ook bent, het bedritueel toch afmaken maakt dat kinderen beter slapen en je zelf daarna ook je rust kunt nemen. Je herkent het misschien wel: je moet nog veel doen en denkt snel het avondritueel te doen door iets over te slaan, zoals een paar bladzijden in het favoriete voorleesboek. Je denkt dat je kindje toch al bijna slaapt. Vervolgens pikt je kind het (begrijpelijk) niet en zet het op het krijsen, waardoor het juist nog langer duurt voordat het gaat slapen. Als jij hierdoor onrustig wordt – je hebt nog zoveel te doen – dan heb je je doel gemist. Geniet lekker van het uurtje dat je met je kinderen bezig bent en probeer in het hier en nu te blijven. Denk niet aan wat je straks allemaal nog moet doen en zie het echt als quality time.

3. Laat je rituelen meegroeien
Opeens is het verhaaltje niet meer nodig maar wil je kind zijn of haar dag doornemen en vertellen wat het allemaal heeft meegemaakt. Of je kindje is oud genoeg om na het omkleden nog even naar beneden te mogen om TV te kijken. Kijk en luister naar je kind en laat het zelf meedenken over wat hem of haar ontspant voor het slapen gaan.

4. Neem je rituelen mee
Je kunt je rituelen ook meenemen. Soms is het improviseren. Bijvoorbeeld als de kinderen logeren of jullie op vakantie zijn. Sommige kinderen zijn dan eerder uit hun ritme omdat alles anders is. Jullie bedritueel zo veel mogelijk vasthouden op vakantie zorgt ervoor dat je kind zich eerder thuis voelt en aanpast. Opa en oma vertellen hoe het avondritueel er thuis uitziet, helpt bij het makkelijker gaan slapen tijdens het logeren. Kinderen voelen zich door deze ‘overdracht’ serieus genomen en veilig.

5. Breek af en toe uit de sleur
Af en toe bewust afwijken van de dagelijkse rituelen is goed. Dit maakt dat je de rituelen kunt waarderen en geeft je minder het gevoel dat je gevangen zit in een harnas van schema’s. Je blijft er flexibel van. En ook je kinderen leren dat het soms ook anders kan gaan.

“Na de vakantie moeten we met z’n allen echt weer in het gareel en daar varen we als gezin toch het beste bij.”
Janet, commercieel medewerkster en moeder van drie dochters en een zoon

 

Dit blogartikel komt uit het boek Geef jezelf een break, mama

Trek jezelf uit de modder

Werk je al jaren als ICT’er maar zou je liever zelf de touwtjes in handen hebben? Of ontwerp je al jaren folders voor allerlei evenementen op je werk maar zou je meer zeggenschap willen hebben over de huisstijl en de layout? Misschien bak je al jaren taarten voor de jarigen in je familie en hoor je vaak “jij zou voor jezelf moeten beginnen”. Misschien help je je kinderen met budgetteren en zeggen zij “Anne’s moeder verdient hier haar geld mee”. Of je geeft je buurvrouw tips over hoe zij meer tijd voor zichzelf kan maken en zij zegt: “Wat een goed advies, dit bespaart mij een coach”.

Als je dit soort dingen vaker hoort en je droomt er stiekem van om voor jezelf te beginnen, dan kriebelt het vast bij je. Overweeg jij om te gaan ondernemen en op deze manier jouw talent ten volle te benutten? Misschien weet je eigenlijk wel dat je het wilt, maar laat je je nog tegenhouden door externe factoren, zoals de angst voor afkeuring door anderen, de angst om uit je comfortzone te stappen of de onzekerheid over waar je moet beginnen.

Als zes mensen tegen je zeggen dat je een paard bent, kun je maar beter een zadel kopen. – Inger Huidekoper (coach en lichaamsgericht psychotherapeut)

Zit je voor je gevoel vast in de modder en wil je een stap vooruit zetten? Bedenk: een flamingo staat op één poot zodat zij zichzelf, als ze vastzit, met de andere poot kan lostrekken. Tijd om te bedenken wat je echt wilt en een stap vooruit te zetten!

Voor jezelf beginnen en binnen je eigen bedrijf doen waar jij goed in bent, kan je veel voordelen bieden:

  • je kunt veel meer van je werktijd besteden aan het inzetten van je talent
  • je zult daarom meer genieten van wat je doet
  • je wordt steeds beter in je vak, juist omdat je er zoveel mee bezig bent; en hoe beter je bent, hoe makkelijker je aan nieuwe klanten komt
  • je kunt meer verdienen als je nog beter in je vak wordt; zo verzilver je jouw talent
  • je kunt meer klanten helpen: er kunnen meerdere klanten profiteren van jouw werk, in plaats van alleen je vrienden of je werkgever

Maar de realiteit is ook:

  • hard werken: als ondernemer maak je vaak meer uren dan in loondienst. Er komen ook veel andere taken bij zoals administratie, marketing en inkoop
  • offers brengen: je zult misschien moeten ontwikkelen en je zult af en toe gefrustreerd raken als het niet meteen lukt
  • tegenvallers incasseren: niet alles lukt en je bent zelf verantwoordelijk voor jouw bedrijf; je kunt het niet met collega’s delen of je ergens achter verschuilen

Het is niet voor iedereen een gemakkelijke keuze. Hoe weet je nu of je het echt wilt?

Bij twijfel, wel doen. – Iwan Göbel (Burton Car Company)

Ik wil je inspireren met een eenvoudige truc.
Heb je er al eens op gelet hoe vaak je het woord ‘eigenlijk’ gebruikt? Toen ik eind 2009, na de geboorte van mijn jongste, zou terugkeren in mijn oude functie, merkte ik dat ik bij mijzelf dacht: “Eigenlijk wil ik dat niet meer. Eigenlijk wil ik ondernemen.” En dus keerde ik niet terug in mijn oude functie. Ik merkte hoe vaak ik het woord ‘eigenlijk’ gebruikte. Eigenlijk betekent: echt, feitelijk, werkelijk, in wezen. Achter het woordje ‘eigenlijk’ zeg je dus wat je écht wilt. In een paar stappen kun je erachter komen wat je eigenlijk wilt:

  1. Eigenlijk zeg je….
    Als je jezelf ‘eigenlijk’ hort zeggen, stop dan even en luister naar wat je ‘eigenlijk’ zegt. Je hebt dan de kern te pakken van wat je wilt. “Eigenlijk wil ik meer vrijheid…” Of: “Eigenlijk wil ik mij als ondernemer nog meer ontwikkelen in mijn vakgebied…”
  2. Laat het woordje ‘eigenlijk’ weg
    Laat in je constatering nu het woordje ‘eigenlijk’ weg en maak er een bevestiging van. Dus: “Eigenlijk wil ik meer vrijheid…” wordt: “Ik wil meer vrijheid!” En “Eigenlijk wil ik me nog meer ontwikkelen in mijn vakgebied…” wordt: “Ik wil mij nog meer ontwikkelen in mijn vakgebied!” Merk je hoe krachtig de bevestiging klinkt?
  3. De volgende stap
    Als je de bevestiging hardop voor jezelf uitspreekt is de volgende vraag: wat nu? Hoe ga je dat wat je wilt, ook echt voor elkaar krijgen? Dat doe je door consequenties aan je keuze te gaan verbinden. Uit deze consequenties volgen dan stappen om je doel te bereiken.
    Bijvoorbeeld: “ik ga een cursus volgen om het ondernemersvak te leren.” En “ik ga kijken hoe ik met nog meer vrijheid kan werken”.
    Het vraagt zeker wat lef om de confrontatie et jezelf aan te gaan en je af te vragen wat je echt wilt. De energie die vrijkomt als je het wél doet, helpt je om de volgende stap te zetten. Dit betekent dat je uit je comfortzone moet durven komen. Het betekent misschien ook dat je bepaalde zekerheden moet opgeven.

“Eigenlijk wil ik nog wel een tweede boek schrijven…”Dat werd De Flamingo Factor! Verrassend hoe snel dit uiteindelijk geregeld was, toen ik eenmaal uitsprak. Ik kreeg het er wel drukker door, maar door deze bewuste keuze te maken kreeg ik ook weer meer ruimte en energie.

En jij? Wat wil jij ‘eigenlijk’ doen?

TIPS

  1. Soms zit ‘eigenlijk’ in kleine dingen die je makkelijker kunt organiseren. Als je bijvoorbeeld wilt gaan ondernemen maar ook een baan hebt, kun je beginnen met kleine stappen. Je kunt dan iederen dag een uur besteden aan je te starten bedrijf. In dat uur begin je met dingen opzoeken op internet, boeken lezen over ondernemerschap, ideeën opschrijven of er met anderen over praten.
  2. Misschien lukt het je in deze fase van je leven nog niet om je leven anders in te richten en als ondernemer starten. Accepteer dat, als het niet anders is op dit moment en je je huidige baan om wat voor reden dan ook niet wilt of kunt opgeven. Als je het de komende jaren volhoudt, kun je straks misschien wel de stap maken die je graag wilt. Je hebt dan wellicht alsnog jouw droombedrijf.
  3. Om erachter te komen wat je graag wilt in je leven kun je jezelf ook de volgende vraag stellen: wat als geld geen rol zou spelen? Wat zou ik dan het liefst doen? Dit zegt iets over je motivatie en wat je graag wilt. Als je dat weet, is het nog steeds wél belangrijk om er een financieel plan voor te maken (omdat geld nu eenmaal altijd een rol speelt) en je randvoorwaarden te bepalen. Welke risico’s wil je nemen bijvoorbeeld.
  4. Ben je vleugellam door alle mogelijke keuzes? Begin dan klein. Kijk naar je huidige situatie. Wat kun je doen om stappen te zetten in de goede richting? Kun je beginnen met praten en lezen over het ondernemerschap? Vanuit daar kijk je of je weer een stap verder wilt gaan.
  5. Kom je niet verder? Zoek dan een professionele coach of volg een cursus om keuzes te kunnen maken.

 

Dit artikel is afkomstig uit het boek De Flamingo Factor – Jouw leven, Jouw bedrijf, Jouw succes

OOST – WEST – THUIS… werkt het niet best

Nu je toch thuis aan het werk bent, heb je er nog maar even een was ingestopt en daarna ben je de trap op gelopen naar je werkkamer. Er liggen nog wat privépapieren op de trap en je pakt ze op om mee naar boven te nemen. Die kun je meteen wel even in de map stoppe. De map is vol en je besluit eennieuwe te pakken. Nog even een etket printen en dan kan het erin. Zul je de andere mappen ook meteen uitzoeken? Is dat in ieder geval opgeruimd. En dan kijk je op de klok en is het alweer half 12. Daar gaat je ochtend… Eerst even lunchen dan maar en dan vanmiddag hard aan de slag! Daar gaat het alarm van de wasmachine: de was is klaar.

Je bedrijf aan huis hebben, heeft een aantal voordelen. Zo levert het je tijd op die je niet aan reizen hoeft te besteden. En je hebt geen kosten voor de huur of de hypotheek van een bedrijfsruimte. Maar er zijn ook nadelen. Je kunt je in je eentje eenzaam voelen en bij thuiswerken liggen de afleidingen op de loer.

Kies wat bij jou past. De ene ondernemer kan altijd en overal zijn werk doen en heeft er geen last van als werk en privé door elkaar lopen. Een ander heeft echt een professionele werkomgeving nodig, het liefst met zakenpartners of medewerkers om zich heen om lekker te werken. Zo kan ze, als ze dan thuis is, het werk ook beter loslaten. Er zijn er ook die dat het liefst afwisselen, zoals ondergetekende.

Een solo-ondernemer vertelde mij: “Toen ik eindelijk een eigen kantoor buitenshuis had, kreeg ik na een paar maanden weer een benauwd gevoel. Weer iedere dag naar kantoor, ook dat voelde weer als een sleur. Ik wilde toch meer vrijheid voelen? Ik heb het kantoor dus weer opgezegd. Ik wil kunnen werken waar en wanneer ik wil.”

TIPS

  1. Als je veel thuis werkt: probeer toch regelmatig op pad te gaan. Bezoek klanten, of ga lunchen met een collega-ondernemer zodat je niet verpietert thuis. Het vooruitzicht van een lunch buiten de deur maakt dat je je net wat leuker aankleedt en een paar uur de wind eronder hebt om een offerte en de administratie af te ronden.
  2. Heb je een bedrijfspand met kantoor en werk je thuis toch nog vaak door? Lees dan bijvoorbeeld alleen thuis je mail. Gebruik je kantoortijd om je echte werk te doen, voor gesprekken met medewerkers of klanten, of om ideeën uit te werken.
  3. Werk je vanuit huis, zorg dan het liefst voor een aparte werkruimte thuis. Zo kun je na je ontbijt fysiek naar je werkplek gaan, de deur dicht doen en in een andere rol stappen. Ik ken ook ondernemers met een blokhut in de tuin die is omgebouwd tot werkruimte. Thuis en toch elders aan het werk. Zorg ook als je stopt weer voor de fysieke overgang naar je andere rol. Kleed je even om of ga douchen. Zo ben je weer klaar voor ’thuis’.
  4. Moet je vanuit huis klanten bellen? Trek je schoenen aan (en kleren natuurlijk), dan gedraag je je – en klink je – automatisch een stuk professioneler dan op je Spaanse sloffen. Glimlach als je belt en houd je aandacht bij het zakelijke onderwerp. Dus niet aan de wasmand denken die een deur verder staat.

’s Morgens stap ik in mijn luchtballon en zie ik wel waar ik werk – Loesje

 

Dit is een hoofdstuk uit het boek De Flamingo Factor – Jouw leven, Jouw bedrijf, Jouw succes

 

Rondom geinspireerd

Wat ik van Inspiration360 kreeg? Inspiratie!
Op 4 oktober jl. was ik samen met 7000 mede-ondernemers in het Ziggo Dome op hét ondernemersevent van het jaar, namelijk Inspiration360, Met sprekers als Richard Branson en Al Gore was het een onvergetelijke avond. Met een hoofd en hart vol ging ik weer naar huis. Ik heb weer een paar ideeën om mezelf en mijn ondernemerschap te vernieuwen. Ik deel graag mijn inzichten met jou.

Prinses Laurentien

Prinses Laurentien opende en wat me van haar verhaal bijbleef is dat ze zei dat ze meer geïnspireerd raakt van kinderen dan van ouderen. Kinderen zijn de meest ondergewaardeerde change-agents vindt ze. Kinderen kijken anders tegen uitdagingen aan. Ze houden van simpele, leuke en makkelijke oplossingen. Ga met ze in gesprek was haar boodschap.

Richard Branson

Richard Branson liet vooral zijn persoonlijke kant zien en zijn verhalen over zijn vele honderden bedrijven en stichtingen zijn super inspirerend. Hij begon al op zijn 16e en moest in zijn uitgeverij van tijdschriften al direct vanwege zijn dyslexie delegeren. En dat doet hij nog steeds. Als hij een bedrijf start zoekt hij meteen iemand die beter is dan hij om zijn taken over te nemen. Dat maakt hem vrij om weer nieuwe dingen te bedenken. Delegeren dus.
En ook al is zijn slogan ‘Screw it, let’s do it’, hij erkende wel dat het moeilijker is om een bedrijf te starten als je al verantwoordelijkheden hebt als een gezin en een hypotheek. Richard begon op zijn 16e en had toen nog niets te verliezen. Om er vervolgens aan toe te voegen: ‘maar als je een echt goed idee hebt.. doe het dan, het is zo leuk’.

Bear Grills

Bear Grills is een avonturier met een eigen TV serie op Discovery Channel. Hij is onder andere met president Obama de bush in geweest om te overleven. Hij vertelde hoe hij als jongetje droomde over het beklimmen van de Mount Everest maar toen hij tijdens een crash van een luchtballon zijn rug op drie plaatsen brak leek hij kansloos. Toch revalideerde hij en 12 maanden nadat hij ontslagen was uit het ziekenhuis beklom hij met succes de Mount Everest. Ongelofelijk knap. Zijn boodschap: ga door waar anderen stoppen en werk samen met anderen. En: het verschil tussen ordinary en extraordinary is het woord ‘extra’.

Anita Elberse

Anita is een Nederlandse en doceert aan Harvard over rocksterren en hun marktwaarde. Ze was de eerste die het deed en adviseert iedereen om als een ondernemer te denken; ‘why can’t I?’ En zo krijgt ze ook beroemdheden in haar college’s en is ze zelf een ster aan het worden door erover te vertellen. Zij gaf ook mee dat het pad van een ondernemer of ster niet lineair loopt maar dat je soms zijstappen moet maken en bepaalde werkzaamheden moet doen om bepaalde contacten te krijgen of vaardigheden te leren.

Al Gore

Al Gore zijn verhaal was minder opbeurend met alle klimaatveranderingen en de gevolgen voor de wereld. Toch eindigde hij positief met dat er ook veel goede dingen gebeuren op het gebied van wind- en zonne-energie en het klimaatakkoord van Parijs. We moeten, willen en kunnen veranderen. En besloot hij: after the final no, comes a yes. En, zo gaf hij aan: de kracht die wij hebben om ons aan te passen is een vernieuwende kracht op zichzelf.

Al met al een zeer inspirerende avond met veel om over na te denken. Ik zou willen zeggen:

‘Refresh yourself and the world’

 

Wat voor ondernemer ben jij?

Stel: Je hebt besloten dat je wilt ondernemen en je bent op zoek naar informatie over hoe je dat aanpakt. Je duikt eens in de adviezen van ervaren ondernemers. De één zegt dat het succes voortkomt uit het feit dat hij of zij een van de weinige experts is in dat vakgebied en daarom hoge prijzen kan vragen: in een markt met veel vraag en weinig aanbod ben je nu eenmaal gewild, en dus duur. De ander zegt dat zijn succes voortkomt uit het feit dat hij diverse ondernemingen heeft gerund en een kick krijgt van iets opzetten, daar de juiste mensen in te zetten die het bedrijf tot een succes maken en dan zelf weer een nieuw bedrijf starten. Maar wat vind jij nou eigenlijk zelf? En met deze vraag ben je weer een stap terug op je tocht naar je eigen onderneming. Hoe moet je jezelf nu definiëren als ondernemer?

Ondernemersvleugels

Zo veel ondernemers, zo veel soorten en voor elke manier van ondernemen is wat te zeggen. Het gaat om wat bij jou past en wat jíj wilt bereiken.
Waarin herken je jezelf het meest?

A – De multi-ondernemer

Voorbeeld: Richard Branson. Begint gewoon, onderneemt zonder angst, faalt regelmatig en boekt uiteindelijk grote successen, geeft zijn personeel veel verantwoordelijkheden, vernieuwt markten en vindt de ‘sky not the limit’. Screw it, let’s do it, is zijn motto. Treedt zelf zichtbaar op als boegbeeld van zijn bedrijven en doet allerlei ludieke acties om meer zichtbaar te zijn. Helpt daarnaast jonge ondernemers op weg en steunt initiatieven om de wereld beter te maken. En heeft een eigen eiland, met flamingo’s ;-).

B – De hybride ondernemer

Voorbeeld: Linda de Mol. Is naast haar vak als TV presentatrice ook gaan ondernemen op andere gebieden, zoals een blad maken. En al is ze succesvol als ondernemer, ze oefent nog steeds haar oorspronkelijke vak uit. Dit geldt ook voor Katja Schuurman en Humberto Tan.

C – De expert

Voorbeeld: Annemarie van Gaal. Is gestart als alleenstaande werkende moeder waarbij ze ieder dubbeltje om moest draaien. Later heeft ze met een zakenpartner een uitgeverij in Rusland gerund op een zeer innovatieve manier en heeft ze het bedrijf vervolgens verkocht. Met het geld dat ze daarmee verdiende begon ze een nieuwe uitgeverij en investeert ze in andere bedrijven. Ze draagt tevens haar boodschap om heel Nederland financieel gezond te krijgen uit op allerlei manieren: met columns in het FD en de Margriet, door lezingen te geven en door mee te werken aan tv-programma’s om de financiële situatie van gezinnen en bedrijven met schulden te verbeteren.

D – De gepassioneerde ondernemer

Voorbeeld: Nigella Lawson. Vanuit een passie en onder eigen naam een miljoenenbedrijf oprichten en deze kennis delen via allerlei kanalen: in dit geval kookboeken, artikelen, website met recepten en een webwinkel.

E – De serie-ondernemer

Voorbeeld: Kees Zegers. Oprichter van Nu.nl en minstens vijftien andere (veelal internet)bedrijven. Start met een idee en werkt met de beste mensen om het succesvol te maken. Verkoopt het bedrijf of blijft betrokken, maar gaat in elk geval weer iets nieuws opzetten.

G – De ‘gat-in-de-markt-ontdekker’

Voorbeeld: Claudia Willemsen, oprichter van Kleertjes.com. Zij wist van haar webwinkel een miljoenenbedrijf te maken door het gat in de online kinderkledingmarkt te vullen.

H – de leuk-voor-erbij-maar-het-hoeft-niet-ondernemer

Voorbeeld: je gepensioneerde buurman die nog een paar uur per maand wat advieswerk doet bij zijn oude werkgever.

E- De ‘idealist’

Voorbeeld: Marieke Hart, oprichter van Thuisafgehaald. Via Thuisafgehaald kun je eten afhalen bij een thuiskok bij jou in de buurt. Niet geld verdienen maar de wereld verbeteren is bij deze ondernemer het uitgangspunt.

Tips

  1. Bepaal voor jezelf wat voor soort ondernemer je bent (of wilt zijn) en wie daarin jouw voorbeelden kunnen zijn. Verdiep je eens in hen. Lees blogs of boeken die ze hebben geschreven, bekijk hun website en hoe ze dingen aanpakken en wat je daarvan kunt leren. Als je iemand persoonlijk kent, ga dan in gesprek en vraag hoe hij/zij het heeft aangepakt.
  2. Misschien pas je wel niet in een ‘hokje’ van een soort ondernemer, ben je een mengeling van de verschillende soorten ondernemers. Misschien wissel je in de loop van de tijd van mening over het soort ondernemer dat je wilt zijn. Word daar niet onzeker over. Het hangt misschien af van de fase waarin je zit. Het is vooral belangrijk om jezelf te kennen, zodat je de keuzes kunt maken die bij jou passen. Pas toe wat je van anderen kunt leren en geef er je eigen draai aan.

 

Dit artikel is afkomstig uit mijn boek De Flamingo Factor.

Stop met piekeren, laat het los

Jullie gaan bijna op vakantie en je maakt je druk over – nou, alles. Heb je wel genoeg zomerkleding mee? En wat als het iedere dag regent? Toch ook maar een paraplu meenemen? Zal de reservering wel goed gaan? Als je die vakantieprogramma’s ziet op TV, wat een ellende. Daar gaan je centen. Daarover gesproken: toch maar wat contant geld meenemen? Stel je voor dat je daar niet kunt pinnen en je boodschappen moet doen? Contant geld meenemen geeft ook weer een risico dat ze het stelen. Toch wat brood en beleg meenemen dan maar voor de eerste dagen? En pleisters natuurlijk en paracetamol. Zal je zien dat er iemand ziek wordt onderweg.

Je bent zo druk met je gepieker dat je vergeet te genieten van de voorpret. Ook je werk kun je moeilijk los laten. Je hebt je werk wel overgedragen maar of het goed komt met de offerte voor die nieuwe klant? En had je die ene mail nou beantwoord of niet?

Geef jezelf een break

Als moeder ben je kampioen scenario-denken, vooral waar het je kinderen betreft. Je probeert van tevoren alle mogelijke hobbels en bobbels uit te sluiten. Het is goed om vooraf na te denken over dingen die je gaat doen, om te plannen en je voor te bereiden op onverwachte gebeurtenissen.
Maar: ga niet liggen voor je valt! Het heeft geen zin om je zorgen te maken over dingen die zeer waarschijnlijk niet zullen gebeuren. Vaak gebeuren er juist andere dingen dan je verwacht op nog onverwachtere momenten. Heb je het ene getackeld dan gebeurt het andere. En: het kan ook niet gebeuren.
Doe jezelf het gepieker niet aan. Heb je die paraplu toch ingepakt, gaat het natuurlijk niet regenen. En als je hem niet mee hebt genomen en het gaat wel regenen, dan kun je er altijd nog eentje kopen. Alsof ze geen paraplu’s hebben in Zuid-Frankrijk. Hetzelfde geldt voor je werk: die nieuwe klant is misschien zelf ook op vakantie en je collega zal vast met een prima oplossing komen als er nog vragen zijn over die offerte.

Tips

  1. Als je niet kunt stoppen met piekeren: schrijf je piekergedachte op een papiertje, bedank voor de waarschuwing maar zeg dat je die niet nodig hebt. Neem er vervolgens afscheid van en verscheur het.
  2. Spreek met jezelf een ‘piekermoment’ af. Bijvoorbeeld: morgenmiddag tussen twee uur en half drie mag ik hierover piekeren en daarna niet meer. Iedere keer als de piekergedachte weer opkomt, zeg je tegen jezelf: nee, morgenmiddag. Je zult zien dat als het moment dan aangebroken is, je eigenlijk geen zin meer hebt om jezelf het gepieker aan te doen. Het was net zo lekker zonder. Stel het maar af in plaats van uit.

‘Piekeren is in een rondje denken. Je komt er niet verder mee.’ ~ Lieke, adviseur hypotheken en moeder van een zoon en een dochter

Dit artikel is afkomstig uit het boek ‘Geef jezelf een break mama’

 

Vliegen op jouw kompas

Sinds je aan anderen vertelt over je plannen om te gaan ondernemen, heb je nog nooit zoveel ongevraagd advies gekregen. Het lijkt wel of iedereen een mening heeft over hoe je de zaken moet aanpakken. Je moet groter denken, personeel aannemen, internationaal zaken doen en voor het grote geld gaan. Ook is het beter om geen personeel te nemen, niet te hard te groeien en niet afhankelijk te worden van anderen. Daar zijn er al zoveel door failliet gegaan… Wat je natuurlijk ook kunt doen is er vol voor gaan, of er juist een baan bijnemen, gewoon voor de zekerheid. Allemaal goedbedoelde adviezen maar ondertussen weet je niet of je linksaf, rechtsaf of rechtdoor moet gaan. Zelfs omkeren en teruggaan is ineens weer een optie. En intussen zet je geen enkele stap, niet vooruit en niet achteruit…

Ondernemersvleugels

Om bewuste keuzes te maken in je onderneming, is het belangrijk om je eigen waarden te kennen. En omdat je vaak onbewust kiest, ken je jouw waarden – van waaruit je die keuzes maakt – niet altijd. Ieder mens werkt en leeft vanuit bepaalde waarden, normen en overtuigingen. Wat is het verschil tussen deze drie?
Een waarde vind je belangrijk om na te streven, het geeft richting aan je handelen, bijvoorbeeld eerlijkheid. Iemand die eerlijkheid als belangrijke waarde heeft zal altijd zijn keuze baseren op de eerlijke weg. Iets doen op een oneerlijke manier geeft geen goed gevoel.
Een norm is een concrete uitwerking van een waarde. Als je weer uitgaat van eerlijkheid, kan jouw norm zijn dat je altijd de waarheid moet spreken.
Een overtuiging is wat je ergens van vindt. Een overtuiging is vaak beperkend. Bij de waarde eerlijkheid zou jouw overtuiging kunnen zijn: ‘als ik niet eerlijk ben, ben ik een slecht mens’.

Waarden en normen heb je van jongs af aan meegekregen en ze bepalen dus vaak ook hoe je onderneemt. Ook overtuigingen zijn ingegeven door ervaringen uit het verleden. Het zijn vaak die ‘stemmen’ in je hoofd die je kritisch toespreken. Deze stemmen kunnen van je ouders zijn, zoals ‘je moet hard werken om je geld te verdienen’ of ‘je moet altijd klaar staan voor anderen’. Of het zijn de stemmen van je leerkracht op de lagere school, je sportcoach of anderen die een belangrijke rol in je ontwikkeling hebben gespeeld.
Waarden drijven je dus; ze helpen je bij het maken van keuzes in je leven en je werk. Neem bijvoorbeeld de waarden zekerheid en persoonlijke ontwikkeling. Als je kiest voor zekerheid in je leven, dan zul je eerder een vaste baan ambiëren en minder snel voor een ondernemersavontuur kiezen. Je kunt zekerheid ook minder belangrijk vinden maar bijvoorbeeld persoonlijke ontwikkeling juist wel. Je bent dan je continu op zoek bent naar nieuwe kennis en vaardigheden en vindt de zekerheid van geld verdienen minder belangrijk. Met deze kernwaarde kies je misschien sneller voor het ondernemerschap.

Om je waarden te ontdekken, kun je jezelf deze vragen stellen:

  1. Welke vijf waarden vind ik het belangrijkste?
  2. Welke kernwaarde is het allerbelangrijkste?

Als je dit moeilijk vindt, vraag jezelf dan af wat er gebeurt als iemand tegen jouw norm ingaat die bij deze waarde hoort. In het geval van bijvoorbeeld eerlijkheid: wat gebeurt er met je als iemand niet eerlijk tegen je is? Als je in dat geval heel boos wordt of er op z’n minst een vervelend gevoel bij krijgt, weet je dat je een belangrijke kernwaarde te pakken hebt. Een ander voorbeeld is vrijheid. Wat als je jouw vrijheid niet meer zou hebben? Wat zou dat met jou doen? Hoe heftiger het gevoel bij het moeten missen van een kernwaarde, hoe belangrijker deze kernwaarde voor jou is.

Jouw kernwaarden in combinatie met jouw visie zeggen waar je voor staat. Ze zijn jouw innerlijke kompas. Je kunt jouw beslissingen en dus ook de goedbedoelde adviezen hieraan toetsen. Past het erbij, dan doe je het. Past het niet, dan laat je het. De kernwaarden die ik zelf als ondernemer meeneem zijn: onafhankelijkheid, vrijheid, creativiteit, ambitie, comfortabel leven in tijd, ontwikkeling en daadkracht. Dit betekent bijvoorbeeld dat tijd genoeg hebben voor mij belangrijk is en dat als ik mijn tijd aan mijn ambities besteed, het ook echt bijdraagt aan de ontwikkeling van mijzelf en mijn omgeving. Ik ben creatief met tijd en middelen om dingen met daadkracht voor elkaar te krijgen.
Als je op google zoekt naar kernwaarden van bedrijven, vind je legio voorbeelden. Meestal worden er vijf tot zeven benoemd. Voorbeelden:
Ikea: flexibel, duurzaam, betrouwbaar, toegankelijk, bereikbaar, puur, eerlijk, snel
Apple: simplicity is één van de belangrijkste voorwaarden. Je hebt bijvoorbeeld in principe bij het bedienen van je Appleproduct geen handleiding nodig.

Bij Zij Onderneemt, dat we met drie ondernemers runnen, toetsen we elke belangrijke beslissing aan onze kernwaarden. Een beslissing moet altijd aan minimaal drie kernwaarden voldoen, en mag er niet één tegenspreken. Ook passen mijn eigen kernwaarden bij Zij Onderneemt en spreekt er niet één van mijn kernwaarde die van Zij Onderneemt tegen. Zie voor de visie en kernwaarden van Zij Onderneemt op de site.

Tip:

-Als je samen met iemand anders een bedrijf gaat starten, praat dan over jullie kernwaarden en of ze overeenkomen of niet. Als er verschillen zijn, zijn die dan strijdig met elkaar of kun je elkaar juist aanvullen? Wat betekent dit voor jullie bedrijf?

De Flamingo Factor

Een flamingo vliegt op haar eigen innerlijke kompas. Zij weet, waar ze zich ook bevindt, wanneer het tijd is om naar het Natronmeer te vliegen om te paren. En ze weet dat zonder hulpmiddelen instinctief te vinden.

If you don’t stand for something, you will fall for anything. ~Michael Evans

Ik lees heel veel over mijn vakgebied, alleen denk ik: ik doe het toch even anders ~ Natasha Ioppi, conceptdenker

 

Dit blog is afkomstig uit mijn boek De Flamingo Factor.

Wat je ‘eigenlijk’ wilt, is wat je wilt. Punt.

Je hebt je werk altijd met veel plezier gedaan en sinds je moeder bent geworden ben je minder uren gaan werken. Dat bevalt je goed en je bent blij met je baan. Toch heb je de laatste tijd een onrustig gevoel. Je vraagt je af wat je eigenlijk wilt in je leven, vooral in je werk. Je doet veel dingen omdat je ze nu eenmaal altijd al hebt gedaan, maar nu je een kind hebt zie je alles in een ander perspectief. Je baan is uiteindelijk niet echt je droombaan en je vraagt jezelf steeds vaker af wat je dan eigenlijk zou willen doen.

Leven volgens je passie, je ambities waarmaken en werken dat niet als werken voelt. Het klinkt zo mooi en er zijn al vele boeken over volgeschreven, cursussen voor ontwikkeld en coaches voor opgeleid. Want wie wil dat nu niet, je droom leven?

Mooi als je cursussen kunt volgen om je passie te ontdekken en zeker doen als je er tijd en gelegenheid voor hebt. Heb je die tijd en gelegenheid op dit moment niet? Dan wil je ik inspireren met een eenvoudige truc.

Heb je er al eens op gelet hoe vaak je het woord ‘eigenlijk’ gebruikt? Toen ik begin 2012 in gesprek was met mijn eigen coach merkte ik hoe vaak ik het woord gebruikte. Eigenlijk betekent: echt, feitelijk, werkelijk, in wezen. Achter het woordje ‘eigenlijk’ zeg je dus wat je écht wilt. Zo hoorde ik mezelf tegen mijn coach zeggen:

  • eigenlijk zou ik dat boek willen schrijven dat al anderhalf jaar in mijn hoofd zit…
  • eigenlijk wil ik twee maanden fulltime aan mijn boek werken…
  • dus eigenlijk moet ik twee maanden geen afspraken maken die daar niets mee te maken hebben…

In een paar stappen kun je erachter komen wat je eigenlijk wilt, wat je écht wilt:

  1. Eigenlijk zeg je…  Als je jezelf ‘eigenlijk’ hort zeggen, stop dan even en luister naar wat je ‘eigenlijk’ zegt. Je hebt dan de kern te pakken van wat je wilt. “Eigenlijk wil ik minder stress..” of “Eigenlijk wil ik meer tijd voor mezelf..”
  2. Laat het woord ‘eigenlijk’ weg… Laat in je constatering nu het woordje ‘eigenlijk’ weg en maak er een bevetiging van. Dus: “Eigenlijk wil ik minder stress door de combinatie van werk en gezin” wordt “Ik wil minder stress door de combinatie van werk en gezin!” En: “Eigenlijk wil ik meer tijd voor mezelf” wordt “Ik wil meer tijd voor mezelf!” Merk je hoe krachtig de bevestiging klinkt?
  3. De volgende stap… Als je de bevestiging hardop voor jezelf uitspreekt, is de volgende vraag: wat nu? Hoe ga je dat wat je wilt, ook echt voor elkaar krijgen? Dat doe je door consequenties aan je keuze te gaan verbinden. Dus bijvoorbeeld: “ik ga een cursus volgen om mijn stress beter te hanteren”. En “ik ga meer tijd voor mezelf maken”. Uit deze consequenties volgen dan stappen om je doel te bereiken.

Het vraagt zeker wat lef om de confrontatie met jezelf aan te gaan en jezelf af te vragen wat je echt wilt. De energie die vrijkomt als jet het wél doet, helpt je om de volgende stap te zetten. Dit betekent dat je uit je comfortzone moet durven komen. Je gaat wellicht een andere baan zoeken en dat betekent bepaalde zekerheden opgeven. Of je verdient tijdelijk minder geld als je minder gaat werken, maar het levert je ook veel op: tijd, energie, voldoening en persoonlijke groei. En één ding wil je zeker niet: aan het einde van je leven zeggen: “eigenlijk wilde ik…”

“Eigenlijk wil ik wel een boek schrijven…” Jij hebt het nu in handen!

Verrassend hoe snel dit uiteindelijk geregeld was, toen ik het eenmaal uitsprak. Ik kreeg het er wel drukker door, maar door deze bewuste keuze te maken kreeg ik ook weer meer ruimte en energie.

En jij? Wat wil jij eigenlijk doen?

TIPS

  1. Soms zit ‘eigenlijk’ in kleine dingen die je makkelijker kunt organiseren. Als je bijvoorbeeld ’s avonds een afspraak hebt en je bent moe, kun je bij jezelf denken: “eigenlijk zou ik willen afbellen en thuis blijven..” Soms is het een structurele, relatief kleine aanpassing met grote positieve gevolgen voor je dagelijkse leven. Iedere dag een half uur eerder van je werk naar huis, maakt het misschien mogelijk dat je ’s avonds met je geziin op tijd een redelijke maaltijd kunt eten. Hierdoor verloopt de avondspits rustiger, slapen je kinderen wellicht beter en heb jij ’s avonds weer tijd en energie om je resterende werk af te maken.
  2. Misschien lukt het je in deze fase van je leven nog niet om je leven anders in te richten. Accepteer dat, als het niet anders is op dit moment en je je huidige baan om wat voor reden dan ook niet wilt of kunt opgeven. Als je het de komende jaren volhoudt, kun je straks misschien wel de carriere-stap maken die je graag wilt. Je hebt dan wellicht alsnog jouw droomfunctie.
  3. Kijk eens of je de dingen die ‘eigenlijk’ niet lekker lopen op een andere manier kunt organiseren: krijg je stress van alles wat er in huis nog moet gebeuren? Kijk dan eens of je de taken beter kunt verdelen met je partner, of dat je de dingen minder vaak kunt doen of minder goed. Een hogere rommeltolerantie doet ook wonderen. Of besluit om toch voor een paar uur per week een betaalde hulp in te schakelen.
  4. Kom je niet verder? Zoek dan een professionele coach of volg die cursus.

You only live once, but if you live your life well, once is enough – Mae West